Fishing Trip 06/2010

We went fishing last weekend after more than a month to me and three months to my fishing mate. The place was still in Thanh Phu – Ben Tre. The weather was good and there was a light rain in the late afternoon on the 2nd day of the trip (although we expected the heavier rain to get rid of the heat). The thing I was impressed most was there were too much mosquitoes that really annoyed us. Anyway, the number of fishes we caught was worthy for all the effort we spent. Here are some photos taken from the trip.

Till next time

Câu cá bông lau – Con người và kỹ thuật

Bài viết này dự định tổng hợp lại các kỹ thuật câu cá bông lau mà tui từng học hỏi, đúc kết và áp dụng trong vài năm gần đây. Vì mang tính tổng hợp nên tui sẽ dùng một số hình ảnh hoặc đan xen những câu chuyên đã có trong những bài cũ để làm tư liệu. Coi như là một nơi để tham khảo lại cho bản thân, hay chia sẻ kinh nghiệm cho những ai muốn câu cá bông lau hoặc đơn giản chỉ vì tò mò muốn biết câu cá bông lau là như nào.

Tui dự định chia bài viết ra làm 2 phần chính: “Con người” và “Kỹ thuật”. Phần con người tui muốn viết ở đây chính là người thích câu, hay nặng hơn là ghiền câu. Nhưng chính xác là nói về bản thân tui nhiều hơn (blog này là của tui mà). Và tui chỉ tập trung vào lĩnh vực câu cá bông lau mà thôi. Còn chuyện câu những con cá khác tui không bàn tới đơn giản vì tôi không thích hoặc không còn thích câu chúng. Nếu bạn cũng thích câu cá bông lau như tui thì chắc bạn se hiểu được lý do. Riêng phần kỹ thuật tui sẽ chia ra làm nhiều phần nhỏ hơn vì tui nhận ra rằng ”nghề câu cũng lắm công phu”, tui sẽ nhóm chúng lại theo từng mục một và viết cặn kẽ đến mức có thể.

Tui có cái tật (hay khuyết điểm) là hay nói lan man, chuyện nọ xọ sang chuyện kia là chuyện thường tình. Cũng dễ hiểu vì tôi không phải là nhà văn hay viết văn tốt (bật mí là tui học tệ nhất môn văn). Tui nghĩ đến đâu thì viết đến đó nhưng sẽ cố gắng giảm phần lan man xuống để khỏi bi lạc đề, nhưng tui không hứa chắc (cô giáo ạ, em mà biết em bị lạc đề thì em đâu để cho bị lạc đề nữa ). Do đó ai tình cờ đọc entry này và nhận thấy sự lan man thì cũng thông cảm mà… đọc tiếp (nếu thích), không thì thôi tui hổng ép

Phần 1: Con người

Tui vào “nghề” câu cá nói chung và câu cá bông lau nói riêng chưa được lâu, khoảng hơn 3 năm trở lại đây. Xin giải thích chữ “nghề” ở đây không có nghĩa là tui kiếm sống bằng cái nghề câu cá mà tui quan niệm nó chỉ là một trò chơi giải trí giúp tui cân bằng cuộc sống. “Có nghề” ở đây, theo tui, là sự hiểu biết thấu đáo về một lĩnh vực mà mình quan tâm và khi đã quan tâm rồi thì mình sẽ đầu tư trí óc, tiền bạc, thời gian và công sức vào nó. Khi đã có sự hiểu biết đầy đủ thì lúc đó tui tự coi mình là người có “nghề” (hay “tài lẻ”) vậy thôi.

Con đường dẫn tui vào cái nghề “tự hành xác” bản thân như bây giờ cũng khá là tình cờ, tui coi đó như là một cơ duyên. Thuở nhỏ, lúc đó tui khoảng 7 tuổi, đang học lớp 2 trường xã. Lúc ấy cha mẹ tui vì công việc nay đây mai đó nên không có thời gian chăm sóc tui và nhỏ em nên cứ gửi tụi tui về cho bà nội lo cơm ngày hai bữa. Cứ vài ngày thì ba mẹ tui lại đón tui về nhà (nhà tui ở thị xã, còn nhà nội thì ở cách nhà tui khoảng 15 phút đi xe đạp, và chỉ cần 15 phút đó thôi là bạn đã thoát khỏi thị thành để nhìn thấy những vườn cây xanh rì và sông rạch nhè nhe chảy). Thời gian ở nhà nội cũng là lúc thời gian tui chơi với đám bạn miệt vườn và ở đó tui đã học được những bài học vỡ lòng về câu cá bống dừa, câu cá lòng tong hay đặt gió, đặt lờ bắt con tôm con tép. Sau này, khi không còn ở nhà nội nữa, tui bắt đầu rủ rê tập tành cho đám bạn gần nhà đi câu cá bống dừa hay cá lòng tong sau những buổi đi học về hoặc vào những ngày hè. Thời thơ ấu qua lâu lắm rôi nhưng đến bây giờ tui vẫn không thể quên được.

Sông Cổ chiên

Lớn lên một chút, khi đã học cấp 2 và cấp 3 thì tui không còn hứng thú với cái chuyện câu cá nữa vì đơn giản đó là giai đoạn tui chuyển sang “đua đòi”. Tui bắt đầu tập tành thuốc lá, rượu chè, đua xe, cờ bạc và cả yêu đương nhăng nhít nữa. Tui nghĩ một người trưởng thành phải trải qua một số giai đoạn, và tâm lý hay sở thích cũng thay đổi theo từng giai đoạn đó. Cho nên chuyện quên lãng sở thích câu cá mà thay vào đó là những sở thích khác phù hợp với tuổi tác của tui là điều bình thường.

Nãy giờ chắc nói lan man nhiều rồi. Giờ là lúc tui quay lại vấn đề chính: Con đường dẫn tui vào cái nghề “tự hành xác” bản thân. Đó là vào một buổi trưa cuối tuần tui nằm nhà (lúc này tui đã đi làm), không thể ngủ được vì tui không có thói quen ngủ trưa. Bất chợt tui nhớ lại cái thời thơ ấu của mình với những hình ảnh câu kéo hiện ra rõ một một trong đầu. Đó là hình ảnh những con cá bống dừa lủng lẳng trên sợi dây câu (không cần lưỡi vì bống dừa vốn rất háo ăn), hay chiếc phao nhỏ như đầu ngón tay út chúi xuống nước theo lực kéo của cá lòng tong, rồi âm thanh giật cần “vun vút” kèm theo đó là hình ảnh sáng lấp lánh của con cá lòng tong to cỡ ngón tay út xóc lưỡi treo lủng lẳng cuối sợi dây câu. Rồi cả hình ảnh lúc nhúc của những con bống dừa, bống cát, tép bầu trong chiếc lờ chúng tôi gỡ lên sau khi đã đặt khoảng 30 phút rồi nhảy xuống sông tắm. Tất cả những hình ảnh đó làm tui nhớ lại thời ấu thơ da diết và ước gì mình có thể quay trở lại một lần nữa…

Bất chợt tui nhớ ra là có người bạn của một thằng bạn thân cùng quê mà qua một vài lần tiếp xúc tui biết được hắn rất thích câu cá. Lúc đâu thì tui không quan tâm lắm đến sở thích câu cá của hắn mà chỉ xem như một người bạn bình thường và không thân thiết lắm. Trong đầu tui lúc này lóe lên một suy nghĩ là sao mình không đi câu cá giải trí giống như những người dân SG hay đi câu giải trí cuối tuần nhỉ? Cần nói thêm rằng câu cá giải trí ở SG đòi hỏi kỹ thuật và thiết bị câu phức tạp hơn rất nhiều so sới những dụng cụ thô sơ như chiếc cần trúc, sợi chỉ, con trùn (giun đất) mà tui vẫn thường dùng khi câu cá bống hay lòng tong. Thế là tui tìm số điện thoại của tên bạn đó và rủ hắn đi câu. Điều tui không ngờ là hắn rất vui vẻ chấp nhận và hẹn cuối tuần sẽ dẫn tui đi.

Ngồi bên trái là người bạn đã dẫn dắt tôi vô cái nghề câu kéo

Địa điểm đầu tiên tui đi câu là hồ Đầm Dơi bên quận 7. Trước khi câu hắn kêu tôi ghé sang hồ trước khi mua mồi xem hồ thả cá gì và người ta đang tập trung câu cá gì nữa. Cuối cùng thì chúng tôi chọn câu cá mè vì lúc đó trong hồ có rất nhiều người câu “bơm nổi”, một kiểu câu cá mè mà sau đó tui mới biết. Mồi là khoai lang hấp đã nghiền thành bột trộn thêm với đậu xanh rất dẻo. Kết quả câu ngày hôm đó là chúng tôi không câu được con nào cả! Một khởi đầu không mấy tốt đẹp cho thằng người mới tập tễnh vào môn câu kéo như tôi. Nhưng không hiểu sao tui lại thấy thích cái môn chơi này (và càng theo nó tui càng nghiện). Tui nhận ra tuy rằng câu cá là một môn giải trí nhưng nó đòi hỏi một sự đầu tư và chuẩn bị nghiêm túc. Đặc biệt, nó đòi hỏi con người phải có một sự kiên nhẫn nhất định. “Chim trời cá nước” mà, không ai chắc chắn biết được lúc nào sẽ bắt được chúng. Nhưng khi bắt được đúng con cá bạn muốn rồi thì sướng không gì tả nổi!!!

Hết buổi câu hôm đó, tui đề nghị hắn tư vấn cho tui cách chọn mua cần, máy, dây, phao, chì, lưỡi,… nói chung là tất cả những thứ dùng cho việc câu cá. Nhưng hắn đã có một hành động khiến tui cảm kích đến tận bây giờ: giao hết đồ nghề câu cá của hắn cho tui để không phải mua gì thêm cả. Sau này tui mới nhận ra rằng hắn không còn thích thú với chuyện câu cá ở các hồ giải trí nữa vì theo hắn câu cá ở hồ đòi hỏi phải biết tự làm mồi câu, phải biết từng con cá thích ăn mồi gì, và tùy hồ mà cùng một loại cá lại thích ăn những loại mồi khác nhau, vào những thời điểm khác nhau trong ngày, tại những vị trí khác nhau và thêm nữa là mỗi chủ hồ lại thả cá nhiều hay ít khác nhau, rồi dùng những tiểu xảo như cắt râu để cá không đánh hơi được mồi (có lúc bạn thấy cá ăn móng dập dồn, quẫy đuôi ầm ầm trên mặt hồ nhưng tuyệt nhiên không đả động gì đến cục mồi của bạn), hay dùng xung điện để làm cá nhát không ăn mồi. Thôi thì tự nhủ lòng mình rằng “coi như bỏ tiền ra giải trí, câu được cá cũng mấy khi ăn, vui là chính…”

Hồ câu Đồng Diều

Rong ruổi một vài hồ ở SG như hồ công viên Lê Thị Riêng hay Đồng Diều, tui thường về tay không hoặc đôi khi chỉ một vài con cá chép nho nhỏ. Lúc đó tui không tự nấu ăn (đến giờ tuy thỉnh thoảng nấu ăn cho mình nhưng tui lại không biết làm cá!), bỏ thì thương mà vương thì tội nên tui phải mất công gọi hết người này đến người khác để… cho cá. Dần dần, khi ngồi trò chuyện câu kéo với tên bạn, người dẫn dắt tôi vào cái môn này, thì tôi mới biết hắn đã từng đi câu cá bông lau trên sông. Thế là tui kêu hắn một ngày nào đó dẫn tui đi một lần cho biết. Thế là một ngày nọ hắn lên chương trình đi câu (khác với câu hồ là thích thì cứ vác cần ra hồ mà thả câu, câu cá bông lau cần lên kế hoạch đàng hoàng như đồ nghề, mồi câu, thuê ghe, xem con nước mà tôi sẽ nói trong phần 2), tui nói “tưởng đâu T bỏ nghề rồi” thì hắn trả lời “bỏ sau được, ghiền muốn chết” . Cái ghiền hắn nói ở đây là ghiền câu cá bông lau, cái ghiền duy nhất còn sót lại của dân mê câu bông lau thứ thiệt.

Và cho đến bây giờ, tui cũng chỉ ghiền mỗi một món câu bông lau mà thôi.

Phần 2: Kỹ thuật

Trước khi nói về phần kỹ thuật, tui muốn nói đến con cá bông lau, nơi sinh sống, tập quán ăn, ở, và di chuyển của chúng. Biết được những điều này cộng với kỹ thuật câu, kinh nghiệm và dĩ nhiên với một chút may mắn nữa, bạn sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận và bắt được chúng.

Cá bông lau thuộc họ cá da trơn, cùng họ với cá tra, basa. Nhiều người lần đầu nhìn thấy cá bông lau cứ tưởng là cá tra hay basa cho thấy sự giống nhau về hình dáng của chúng. Nhưng nếu chú ý một chút bạn sẽ thấy cá bông lau có cái đuôi màu vàng thay vì xanh như cá tra, basa. Cá bông lau sống ở vùng nước lợ (vùng nước nhiễm mặn) tiếp giáp giữa sông và biển. Nó sinh sản tự nhiên và không thể nuôi hay nhân giống như cá tra hay basa. Vì là cá tự nhiên nên thịt nó ăn ngon hơn hẳn các lọai cá da trơn được nuôi tù đọng trong các ao hồ hay bè ở ven sông. Sự hiếm có này khiến giá của nó đắt hơn các loại cá cùng họ và có lẽ cũng là lý do người ta thích săn bắt chúng.

Cá bông lau có đuôi màu vàng

Có một điều lạ là cho đến giờ người ta vẫn không biết được cá bông lau sinh sản như nào. Chỉ biết rằng vào mùa sinh sản chúng sẽ quay ngược về phía cửa sông và… đẻ trứng!!!. Nhưng theo lời những người dân địa phương thì người ta (và cả tui) chưa bao giờ bắt được cá bông lau có trứng cả. Qua mùa sinh sản, chúng lại từng đàn đi sâu vào sông ngòi. Càng vào sâu chúng càng lớn dần và có xu hướng đi riêng rẽ. Đặc tính di cư của bông lau đã hình thành nên hai mùa câu riêng biệt: câu đón và câu xổ.

• Câu đón là khi con bông lau sinh sản xong kéo theo cả họ hàng đi sâu vào sông ngòi. Người ta nói rằng nó bị xót con mắt vì thời điểm này là mùa khô (tháng 1 đến tháng 6), nước sông thấp hơn nước biển nên độ nhiễm mặn cũng cao hơn. Vào mùa này bạn sẽ có nhiều cơ hội bắt được cả đàn cá hay còn gọi là “trúng đàn” (đôi khi chỉ câu một chỗ và chỉ trong một con nước bạn có thể bắt hơn chục con). Đi câu mùa này cũng đỡ cực hơn vì không phải đi quá xa, có khi phải ra rất gần cửa biển như mùa câu xổ.

• Câu xổ là khi mùa mưa đến (khoảng tháng 6 đến tháng 11), lúc này do mưa nhiều nên nước sông ngọt dần và con bông lau (lúc này đã béo ú căng tròn) lại di chuyển dần ra biển. Đi câu mùa này bạn sẽ cảm nhận được thiên nhiên rộng lớn và dĩ nhiên sóng gió cũng rất nhiều. Lúc này khả năng “trúng đàn” rất thấp nhưng câu được con nào thì ra con nào. Rất hiếm khi bắt được những con “bú bình” nhưng cá cũng thưa hơn vì cá lớn có xu hướng đi riêng rẽ và ghe thuyền phải di chuyển rất nhiều để săn chúng.

Những con bông lau còn sót lại sau hai mùa câu đón và câu xổ lại trở về cửa biển và thực hiện bản năng của chúng: sinh sản (tháng 11 đến tháng 1). Thời điểm này coi như hết mùa đánh bắt bông lau nhưng nếu cơn ghiền nổi lên, bạn đi câu mùa này cũng có khả năng bắt được chúng mặc dù xác suất bắt được rất thấp. Cá bắt được mùa này gọi là “cá ở” tức là cá không quay về nguồn do lạc đàn hoặc cũng có thể do chúng đã thích nghi với môi trường nước nên không muốn quay về nữa.

Bông lau đi ăn hay nương theo những “giọt” hay luồng lạch vì chúng sống nơi nước chảy và giọt là nơi nước chảy mạnh nhất. Giọt cũng là nơi nước sâu và được hình thành do đặc tính uốn lượn của con sông lâu ngày tạo nên sự xói mòn. Một khúc sông tùy theo lớn hay nhỏ, thẳng hay khúc khuỷu mà số lượng giọt cũng khác nhau. Chỉ có nhà ghe (hay dân địa phương) là người biết rõ vị trí của từng giọt và chúng ta phải nương nhờ vào kinh nghiệm và sự hiểu biết của họ mà neo ghe và thả câu vào đúng giọt. Và cũng rất thường xuyên ta phải đổi sang giọt khác khi không có cá. Đặc biệt, nếu chỗ giọt ta thả câu nằm gần đầu vàm (đầu ngã 3 sông) hoặc những nơi có “búng” (vùng xoáy) thì xác suất câu được bông lau rất cao. Vửa rồi tui “trúng đàn” hơn chục con bông lau khi câu tại đầu vàm và có búng chỉ trong một con nước

Vàm Eo lối

Bông lau ăn chìm, tầm 0.5m tính từ đáy sông. Thức ăn của chúng không quá đa dạng, và tự nhiên nhất vẫn là trái bần hay trái mắm chín rụng xuống dòng sông. Rất nhiều lần, khi mổ bụng cá, tui thấy toàn bần với bần. Cũng vì bần là thức ăn tự nhiên của chúng mà đôi khi người ta cũng thấy chúng quẫy đuôi ăn “nổi” những trái bần vừa mới rụng và chưa kịp chìm xuống lòng sông.

Cây bần mọc rất nhiều ở ven sông

Đến đây thì tui nghĩ là đủ cho phần giới thiệu đặc tính con cá bông lau cũng như môi trường sống của chúng. Giờ tui sẽ đi vào phần chính: Kỹ thuật câu cá bông lau.

Cần câu

Do câu bông lau có nhiều cách câu khác nhau nên cách chọn cần cũng khác nhau. Ở đây tui chỉ nói đến câu bông lau trên ghe hay thuyền. Vì không gian trên ghe chật hẹp nên ta không nên dùng cần quá dài vì sẽ rất dễ vướng víu và khó thao tác. Tui dùng cần 2m7, loại 2 khúc với bát máy nằm bên dưới. Có người dùng cần 3m hoặc 3m2 cũng ổn với lý do lỡ con cá nó cắm đầu chạy xuống dưới mạn ghe thì ta có thể dễ dàng “nại” nó ra ngoài. Nghĩ cũng có lý nhưng với tôi thì cần 2m7 làm bằng Graphite là vừa tay, với lại tui chưa bao giờ gặp trường hợp cá chạy sâu vô mạn ghe để phải nại nó ra cả. Đặc biệt thông số Action phải là Medium Heavy. Lý do chọn thông số là Medium Heavy nằm ở chỗ đầu cần sẽ đủ cứng để chúng ta có thể quăng cục chì neo ra xa (chì nặng từ 200-300 gram tùy theo nước chảy mạnh hay yếu).

Một tiêu chuẩn quan trọng khác để đánh giá chiếc cần này tốt hơn chiếc cần khác nằm ở chỗ các khoen để xỏ dây. Khoen tốt sẽ giảm độ ma sát với dây và do đó sẽ giúp kéo dài thời gian sử dụng dây. Và dĩ nhiên chất lượng đi đôi với giá cả. Tui đồng ý với bạn tui một điều là nguồn cá ở vn bây giờ không còn nhiều và cá cũng không lớn, vì thế lựa chọn một chiếc cần phù hợp với túi tiền nhưng vẫn đủ khỏe để dìu con cá bông lau vài ba kí là một điều đáng suy nghĩ khi sắm cần. Nhà ghe nhìn những chiếc cần bình dân của tui mà khen lấy khen để vì cần của họ đa số là cần “tàu”, quăng không “sướng tay” như cần của tui. Nhưng dĩ nhiên, dù bạn có xài đồ tốt đến mấy chăng nữa mà kỹ thuật bắt cá còn non tay thì cũng xảy ra tình trạng xẩy cá do đứt dây, sút lưỡi hoặc tệ hơn nữa là gãy cần là chuyện thường tình. Thế mới nói, kinh nghiệm cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng khi dìu cá.

Cần câu có rất nhiều nhãn hiệu khác nhau, giá cũng từ thượng vàng đến hạ cám từ vài trăm nghìn đến vài chục triệu. Nhãn hiệu tui thích nhất chính là cần Fast Advantage của Hàn Quốc mà bạn tôi mua và dùng đến bây giờ. Giá cả cũng khá mềm, từ 200-300 ngàn theo giá thị trường thời điểm này. Theo tui quan sát tại một số tiệm đồ câu ở SG thì hiện nay không còn hiệu đó nữa. Sau này khi mua thêm 1-2 cây cần khác hiệu thì tui nhận ra rằng đầu cần cứ dìu dịu như đồng bóng, quăng câu cũng không được xa và khi gác thì đầu nó cứ cong xuống theo sức đẩy của con nước ẻo lả nhìn thấy ghét lắm. Số lượng cần cũng tùy theo độ rộng hẹp của ghe câu, ghe hẹp mà thả nhiều cần cũng dễ sinh vướng víu và đặc biệt khi vướng rác thì việc gỡ rối chiếm không ít thời gian. Tui thường câu một lúc 4 cần, ít vuớng, khi nước đạp dẫn đến chéo dây sinh ra rối thì cũng dễ gỡ hơn và một điều nữa, móc mồi cũng ít hơn so với câu nhiều cần.

Cần 2m7, loại 2 khúc, Action: Medium High

Máy câu

Máy câu bông lau dứt khoát phải dùng loại lớn, có tua quay mạnh và nhanh để đủ sức dìu con cá hoặc đơn giản chỉ là để kéo cục chì ngược dòng nước khi muốn thay mồi. Và ít nhất là máy phải có Power từ 4000 trở lên. Cũng như cần câu, máy câu có nhiều loại, nhiều nhãn hiệu và giá cả cũng khác nhau. Bạn thích hàng hiệu và tài chính cho phép thì có thể mua máy của những hãng nổi tiếng như Shimano, Daiwa, Penn, Abu Garcia. Riêng tôi, với thực tế con cá không nhiều và không quá to thì không cần phải sắm những “hàng khủng” như thế mà chỉ cần dùng những máy câu spinning hiệu Shimano 4000 (hàng Malaysia), KT 6000 của Hàng Quốc cưc khỏe quay vừa nhẹ vừa êm hay một máy Penn “tàu” cũng đủ sức bắt con cá hơn 5 kí lô. Tất cả những máy tui đang dùng kể trên giá không hơn 1 triệu đồng. Dĩ nhiên tiền nào của nào, qua thời gian dùng những loại máy khác nhau với xuất xứ và giá tiền khác nhau bạn sẽ nhận thấy những ưu và nhược điểm của từng loại máy, và những chiếc máy đắt tiền sẽ cho bạn cảm giác tin cậy hơn khi bắt cá.

Máy câu spinning

Dây câu

Những tiêu chuẩn để chọn dây câu bông lau là phải dẻo dai, bền bỉ (vì câu bông lau có nghĩa là dây sẽ luôn bị ngâm dưới dòng nước lợ). Đặc biệt dây không dễ bị xoắn hay chống xoắn là một tiêu chuẩn quan trọng để tránh bị rối. Đặc biệt nếu dùng làm dây thẻo thì khi dây bị xoắn sẽ rất dễ quấn vào dây chì neo, và khi chúng đã quấn vào nhau thành một cục to thì lúc ấy sẽ dẫn đến vướng rác.

Về độ lớn thì tùy theo thói quen hay sở thích của bạn và lực chảy của dòng nước mà chọn cho phù hợp. Nếu bạn hay câu vào những nơi nước chảy quá mạnh thì dây rất mau dãn vì kéo ngược dòng do đó có thể phải chọn dây lớn hơn bình thường. Tui thường dùng dây có đường kính từ 0.44mm – 0.5mm. Dây 0.44mm có lẽ là nhỏ nhất so với những người câu bông lau khác kể cả dân câu nhà (có người thậm chí dùng dây 0.6mm hay còn gòi là dây “sáu mươi”). Bạn cần lưu ý là dây càng to thì độ dài dây vào máy câu sẽ ngắn hơn (dĩ nhiên).

Về nhãn hiệu thì dây của hãng Pioneer là lọai dây tốt nhất tui đã từng xài do nhận thấy nó thỏa mãn những tiêu chuẩn kể trên. Tui đã từng dùng thử dây Trillene Big Game qua những sự giới thiệu trên http://www.4so9.com nhưng sau đó tui nhận ra rằng nó rất hay bị xoắn mặc dù dẻo dai thì có dẻo dai thật.

Ảnh minh họa dây câu của hãng Pioneer

Lưỡi câu

Thực tế thì câu bông lau không kén lưỡi vì bản thân nó cũng như các loài cá tự nhiên khác rất háo ăn. Nhưng điều đó không có nghĩa là lưỡi nào cũng có thể dùng được. Lưỡi câu bông lau thường to cỡ lưỡi câu cá tra, có bụng rộng và đầu luỡi hơi vênh ra ngoài một chút với mục đích là để khi đánh lưỡi sẽ xóc vào miệng cá, hàm trên hoặc hàm dưới. Một điều quan trọng cần phải chú ý khi chọn luỡi câu là chuôi lưỡi phải nhỏ đễ ta có thể dễ dàng xỏ nguyên con trùn qua cả phần chuôi mội cách dễ dàng. Tui thường mua lưỡi câu bông lau ở một của hàng bán dụng cụ câu cá trên đường Trần Quốc Thảo gần ngã 3 Kỳ Đồng. Lưỡi nơi này làm bằng tay dùng thép loại tốt và câu rất nhạy.

(tui se post hình những chiếc luỡi tui hay dùng vào lúc khác)

Chì câu

Mục đích viên chì là dùng để neo mồi dưới đáy sông, tùy theo nước chảy mạnh hay yếu mà ta dùng loại lớn nhỏ khác nhau. Khi nước chảy yếu thì dùng chì nặng khoảng 200gram, nước chảy mạnh có thể dùng chì nặng khoảng 300-350gram. Có nơi dùng chì đến nửa kg! Nếu bạn mua chì ở các tiệm đồ câu ở SG thì sẽ thấy nó có hình dáng như quả bàng. Giá một viên chì cũng khá đắt: 8000VND/100 gram. Như vậy để có một viên chì nặng 300 gram thì ta phải trả khoảng 24000 VND. Mổi khi dây câu vướng cọc, rể cây hay rác đến nỗi phải cắt dây thì cái xót nhất không phải là khoen hay lưỡi mà chính là đi viên chì neo. Cũng vì giá cao mà người ta hay tự nấu và đổ khuôn chì bằng tay hoặc dùng bù loong, con tán để làm chì neo câu bông lau.

Chì neo hình quả bàng ở góc trên bên trái hình

Mồi câu

Như đã nói ở phần đặc tính cá bông lau thì trái bần hay trái mắm là thức ăn tự nhiên của bông lau như chúng ta ăn cơm hằng ngày vậy. Nhưng nếu bạn câu 4 cần, mỗi cần móc một trái bần để câu thì liệu con bông lau sẽ ăn cục mồi của bạn hay là nó cứ thong thả ăn những trái bần khác chín rụng xuống lòng sông? Hoặc nếu may mắn cục mồi của bạn được nó ghé thăm thì số lượng cá ghé thăm cục mồi bạn sẽ rất ít. Thực tế thì trái bần vẫn đang là mồi câu của các ghe câu giăng với vài trăm lưỡi được giăng ngang tại một khúc sông nào đó. Kiểu câu giăng lưới với nhiều lưỡi vẫn giúp cho dân câu giăng bắt được bông lau nhưng với kiểu câu bằng cần máy thì để bắt được chúng người phải dùng một loại mồi khác để khiến con bông lau phải từ bỏ “bữa cơm” hằng ngày mà đi “ăn phở”. Phở ở đây chính là những loại mồi khác như con gián, con hà đỏ (có nơi gọi là con sâu lá), ruột gà vịt… Tùy vùng mà con bông lau lại nhạy với loại mồi này so với loai mồi kia. Nhưng gần đây người ta đã phát hiện một loại mồi khác mà tất-cả-các-loại cá tự nhiên đều thích không chỉ riêng con bông lau. Đó chính là trùn biển.

Trùn biển được bắt ở Vũng Tàu và vận chuyển vào SG để giao cho các thương lái. Công việc của bạn là liên hệ với các thương lái để mua trùn khi muốn đi câu. Trùn biển được bán theo phần, mỗi phần khoảng 150 gram (50-70 con to cỡ chiếc đũa) và được cho vào một bọc nylon bịt kín lại sao khi đã bơm đầy oxy. Một chuyến câu 24h bạn sẽ cần ít nhất là 3 phần mồi trùn biển.

Trùn biển phải được bào quản cẩn thận hay nói cách khác là phải giữ cho nó sống đến khi móc vào thẻo lưỡi. Trùn biển còn sống (hay còn tươi) sẽ giúp thịt nó lâu rã và vì còn tươi nên máu con trùn sẽ lan tỏa ra trong nước để dụ bọn bông lau đến. Để giữ trùn biển sống lâu và khỏe mạnh thì chúng ta phải theo dõi chúng thường xuyên, nếu thấy trùn bơi yếu hoặc đổi dần sang màu đỏ thì phải thay nước (thường là nước biển đi kèm với mấy phần mồi khi mua) hay dùng máy sục oxy (có bán tại các cửa hàng cá kiểng) cho trùn thở. Không nên đổ nước quá đầy mà chỉ cần đổ lấp xấp là trùn có thể sống từ ngày này sang ngày khác. Chú ý phải che nắng cho chúng nếu không nắng nóng sẽ khiến chúng chết rất nhanh.

Trùn biển đang được giữ nơi không có ánh nắng và được tiếp oxy

Thẻo câu

Thẻo câu (hay thẻo lưỡi) là một đoạn dây câu riêng biệt một đầu được gắn với lưỡi câu và đầu còn lại được nối với dây chính. Vì được gắn với lưỡi câu nên thẻo câu cũng chính là đoạn dây dùng để móc mồi. Mục đích của việc dùng thẻo câu là để tăng sự linh động khi thay mồi: bạn có thể có nhiều thẻo câu hơn số lượng cần câu và khi muốn thay mồi, bạn chỉ cần móc mồi vào những thẻo câu còn thừa (available), sau đó cuốn cần vào, tháo dây thẻo (đã hết mồi) đang nối với dây chính rồi thay vào đó là thẻo câu khác đã được móc mồi sẵn. Sự linh động thứ hai của thẻo câu là khi cá ăn rộ (“trúng đàn”), bạn móc mồi sẵn cho các thẻo còn thừa, kéo cá vào, tháo thẻo đang dính cá và thay vào đó là thẻo đã có mồi sẵn rồi lại quăng mồi vào chỗ cá đang ăn. Bạn nên biết rằng cá bông lau ăn lúc con nước chảy và thời gian chảy của con nước có giới hạn, thường thì khoảng 1 tiếng đầu con nước và 1 tiếng cuối con nước. Vì vậy bạn quăng mồi càng nhiều thì khả năng bắt được cá càng nhiều.

Để móc mồi vào thẻo lưỡi, bạn dùng một cây xỏ trùn làm bằng chiếc căm xe đạp dài khoảng 3 tấc, một đầu có 1 cái lỗ nhỏ. Sau đó toàn thân con trùn biển được xiên (luồn) vào cây xỏ trùn. Kế đến bạn móc đầu lưỡi câu vào chiếc lỗ nhỏ trên cây xỏ trùn và đẩy ngược cả con trùn về phía lưỡi và kéo lên trên cả dây câu. Bạn chú ý là phải để con trùn trùm kín cả lưỡi câu, như thế này thì con cá không thể phát hiện được con mồi có cái gì là lạ vừa đen vừa nhọn và cứ thế mà ăn không một chút nghi ngờ

Thẻo lưỡi đã được móc mồi

Kết hợp lại với nhau

Đến đây thì tui đã giới thiệu những đồ nghề chính yếu. Giờ đã đến lúc kết hợp chúng lại với nhau để “ra cần” đợi cá ăn. Vì không có hình ảnh minh họa nên tui đành vẽ bằng tay rồi chụp lại. Hy vọng là nó không quá khó để hiểu và làm theo cho những ai quan tâm.

Kết hợp

Một số giải thích cho hình minh họa trên

Móc khóa: tui thường dùng móc khóa cho những đầu cuối như dây chính, thẻo lưỡi hay thẻo chì neo. Tại điểm kết nối (thẻo chì – dây chính – thẻo lưỡi) tui chỉ cần móc chúng lại với nhau. Với mục đích tăng sự linh động khi thay thế các thành phần này mà thôi. Móc khóa luôn có khoen xoay để khi nước đạp chì neo thì khoen xoay giúp dây không bị xoắn lại. Hay khi con cá ăn mồi và lồng lộn hòng thoát thân thì khoen xoay tại móc khóa thẻo sẽ hóa giải việc xoắn dây.

Hạt cườm: dùng để phân cách móc khóa của thẻo chì và móc khóa dây chính, hạt cườm phải có đường kính to hơn đường kính móc khóa.

Thẻo chì neo: một đầu thẻo chì cột với viên chì neo, đầu còn lại móc vô dây chính thông qua móc khóa. Tùy theo nước chảy mạnh hay yếu mà chọn viên chì phù hợp: nước chảy càng mạnh thì chì phải càng nặng để neo mồi, tránh trường hợp nước đẩy chì sang bên trái hay phải sinh ra rối dây của các cần câu với nhau. Chiều dài thẻo chì khoảng 0.5m, điều đó có nghĩa là con trùn biển (được móc trên dây thẻo lưỡi) sẽ phất phơ cách đáy 0.5m, ngay tầng nước bông lau hay đi tìm mồi.

Thẻo câu: thường thì chiều dài thẻo câu là từ 1m5-2m. Có một điều đáng để tham khảo ở đây là khi nước chảy yếu, cá nhỏ phá rất nhiều và trong trường hợp này người ta sẽ cột phao vào thẻo câu (vị trí khoảng 1/3 dây thẻo tính từ phía lưỡi câu). Cách làm này sẽ giúp nâng mồi lên cao hơn tránh bị cá nhỏ phá để chờ bông lau đến.

Thả câu – Gác cần sống hay cần chết

Gác cần sống hay gác cần online là một cách gác cần mà đuôi cần không chạm xuống sàn ghe, thường thì 2/3 thân cần tính từ đầu cần sẽ được đưa ra khỏi đuôi ghe, 1/3 còn lại của cần (phần máy và đuôi cần) sẽ nằm trong khu vực sàn ghe. Gác cần kiểu này đòi hỏi nước phải chảy đủ mạnh để ghe có thể xuôi theo dòng nước và lực chảy đủ mạnh sẽ giúp cân bằng chiếc cần. Một ưu điểm của việc gác cần sống là cá ăn rất dễ phát hiện (toàn thân cần gật gật lên xuống như giật kinh phong) và ta có thể đánh kịp thời trước khi con bông lau kịp nuốt lưỡi. Về khuyết điểm, theo tôi thì các kiểu này đỏi hỏi tập trung cao độ vì lỡ như cá kéo mạnh có thể lôi cả cần câu xuống sông. Hơn nữa trên sông có nhiều rác, khi cần bị vướng rác thì đầu cần gật gật rất giống cá ăn mồi, do đó việc nhầm lẫn xảy ra là chuyện rất bình thường.

Gác cần sống

Gác cần chết là kiểu gác cần của dân câu nhà (câu cơm gạo): đuôi cần chạm hay tựa hoàn toàn xuống sàn ghe. Gác kiểu này có đặc điểm là an toàn, không sợ cá lôi cần câu xuống sông nếu lỡ chúng ta đi… ngủ. Khi cá ăn mồi thì đầu cầu nhíu lên xuống như gà mổ thóc. Khuyết điểm duy nhất là cá ăn hay nuốt lưỡi, đặc biệt là cá nhỏ vì nó không đủ sức nhấc viên chì lên.

Gác cần chết

Cách xem con nước và chọn ngày câu

Câu bông lau thành công hay thất bại còn phụ thuộc vào con nước vì bọn bông lau chỉ ăn rộ khi nước chảy, thường vào 1 tiếng đầu con nước và 1 tiếng cuối con nước, cả lớn và ròng. Kinh nghiệm cho thấy chúng ít khi ăn vào giữa con nước lúc nước chảy quá mạnh. Có lẽ do không nhìn thấy mồi hoặc chúng ngại kiếm ăn trong dòng nước xiết. Bạn nên chọn những ngày nước chảy mà khởi hành chuyến câu của mình. Tui vẫn thường tham khảo bảng con nước Vũng Tàu để xem ngày nào có nhiều con nước tại link này: http://www.mobilegeographics.com:81/locations/6807.html?y=2009&m=2&d=13. Tui thường câu ở Thạnh Phú – Bến Tre và con nước ở Bến Tre sẽ chảy sau Vũng Tàu 3 tiếng.

Để xem bản đồ thủy triều ờ link trên, bạn hãy thay đổi thông số ngày tháng năm (dương lịch) với ngày tháng năm mà bạn muốn đi câu: y cho năm, m cho tháng và d cho ngày. Ví dụ theo link tren thì năm là 2009 (y=2009) tháng 2 (m=2) và ngày là 13 (d=13). Nếu bạn click vô link trên sẽ thấy ngày 13 tháng 2 năm 2009 có đến 4 con nước và sự chênh lệch giữa những con nước lớn ròng cho thấy ngày đó nước sẽ chảy đủ mạnh và đồng thời có 4 con nước một ngày và chúng ta tha hồ giải tỏa cơn nghiện của mình.

Bạn có thể tham khảo thêm về cách xem con nước và các thuật ngữ về con nước tại đây: http://www.4so9.com/cauca/ArticleView.php?article_id=287

Lời kết

Như đã nói lúc khởi đầu, những kinh nghiệm tui kể trên đây là những gì tui đã học hỏi và áp dụng trong khoảng 3 năm xuôi ngược tại các cửa sông. Một điều cần lưu ý là những kinh nghiệm tui nói ra có thể đúng với vùng này, nhưng có thể không đúng tại vùng khác nhưng nhìn chung thì những sự khác nhau đó là không lớn và nếu có cơ hội ta lại học hỏi thêm để áp dụng cho thật hiệu quả. Câu cá để giải trí nhưng câu cá bông lau cần một sự đầu tư nghiêm túc, lòng kiên trì, niềm đam mê cộng với sức chịu đựng sóng-gió-mưa-nắng-muỗi mòng và dĩ nhiên thêm một chút kinh phí nữa. Nếu bạn có đầy đủ những điều kể trên thì tui tin chắc rằng sẽ có ngày bạn sẽ tận tay bắt được những chú bông lau đuôi vàng đã làm say mê bao người.

Kết quả một chuyến câu bông lau

Tham khảo

Kỹ thuật buộc dây, tóm lưỡi: http://www.animatedknots.com/indexfishing.php

Cách móc mồi vô thẻo: http://clip.vn/watch/BongLau112008-5/WUq-,vn

Quăng mồi: http://clip.vn/watch/BongLau112008-6/WU7I,vn